Giống như nhiều dân tộc khác, phụ nữ H’Mông cũng đeo trang sức để làm đẹp và thể hiện những thông điệp liên quan đến cuộc sống riêng tư. Đồng thời, đó cũng là cách để họ thể hiện sự giàu sang và đôi khi, trang sức còn là vũ khí phòng thân của họ. Trang sức của họ thường được làm từ bạc, nhôm, đồng… với những nét họa tiết đặc sắc không giống bất kì dân tộc nào khác.
Trang sức truyền thống của người H’Mông bao gồm vòng cổ, vòng tay, nhẫn, khuyên tai… Những món trang sức này được thiết kế rất độc đáo với những họa tiết sinh động, đặc sắc tạo ra sự thích thú cho người nhìn.
Đồng bào dân tộc H’Mông cho rằng những người phụ nữ đeo khuyên tai to là những người khỏe mạnh và chăm chỉ làm ăn. Vì vậy mà phụ nữ H’Mông thường đeo những đôi khuyên tai rất to thậm chí còn đeo kép khuyên tai. Hình dáng khuyên tai phụ nữ H’Mông rất đa dạng như hình dấu hỏi, hình xoắn ốc, hình lưỡi trăng, hình lưỡi liềm, hình tròn…với bề mặt được chạm trổ những họa tiết vô cùng đặc sắc như hình những con chim mỏ dài, hình hoa 5 cánh và nhiều hình học độc đáo khác.
Vòng cổ là loại trang sức mà cả nam giới và phụ nữ H’Mông đều ưa thích. Có người chỉ đeo 1 cái những cũng có những người đeo một lúc nhiều cái. Vòng có chu vi từ 45 – 55 cm. Vòng cổ của người H’Mông thường được thiết kế không khép kín hoàn toàn mà để hở một khoảng nhỏ để dễ dàng kéo lách qua cổ. Vòng cổ của dân tộc H’Mông thường có 2 loại chính là loại có chức năng trang sức và loại có chức năng chống tà ma. Loại có chức năng trang sức thường được làm phổ biến nhất là dạng có hai đầu chim mỏ dài, được khắc họa rõ nhất chiếc mỏ và đôi mắt. Dạng tiếp theo là dạng có tiết diện rộng, khắc vạch các hình tam giác và có 6 tua bạc hình hoa bí gắn các dây toòng teng được đeo ở thân vòng. Dạng cuộn dây có 3 sợi bạc cuốn chặt là ít phổ biến nhất. Loại chức năng bảo mệnh thường có gắn các dây xích dài hoặc tua toòng teng gồm nhiều chiếc chìa khóa gắn với nhau được coi như cái khóa để ngăn cản ma tà xâm nhập vào cơ thể. Người Mông có nhiều sự tích kể về chiếc chìa khóa như một dấu hiệu nhớ về thời người Mông còn là nô lệ cho người Hán, tuy nhiên lại có một số cho rằng đó là bảo bối giữ linh hồn không bị tà ma quấy quả.
Nhẫn cũng là món trang sức được trai gái người H’Mông ưa thích. Họ thích đeo nhẫn ở ngón trỏ tay trái. Có hai loại nhẫn thường được dùng là loại tiết diện tròn và loại tiết diện dẹt. Nhẫn tiết diện tròn dành cho người chưa vợ, chưa chồng. Người đã có vợ hay có chồng thường đeo nhẫn trên một ngón tay.Dạng nhẫn tiết diện dẹt có 2 kiểu khác nhau cho nam và nữ. Một kiểu nhẫn dẹt có hai mặt là miếng bạc hình thoi ôm ngón tay có chiều dài khoảng 2 đến 4 cm, trên mặt có trạm khắc hoa lá. Nhẫn của nữ thường trạm khắc hình con ốc. Bình thường phụ nữ H’Mông thường đeo hai chiếc vòng tay tròn nhưng vào ngày hội, họ đeo thêm một chiếc nhẫn có tiết diện dẹt nữa.
Họ cũng thường sử dụng những vòng tay có khắc các họa tiết văn hoa. Ngoài nhẫn, vòng tay, vòng cổ, những cô gái H’Mông còn đeo thêm một bộ xà tích bên hông. Bộ xà tích bao gồm một con dao, tăm bạc, nhíp bạc… Ngoài ra, một số phụ nữ H’Mông còn có tram cài đầu bằng bạc có trang trí những họa tiết như văn hoa trên trống đồng Đông Sơn.
Nguồn Đắc Hoàng Kim !
